‘Nefret dili’ kabak tadı verdi

Kanal D’de yayınlanan dizideki ayrımcı replik Çerkeslerin ve kadınların tepkisini çekti

Kanal D’de yayınlanan dizideki ayrımcı replik Çerkeslerin ve kadınların tepkisini çekti

Kanal D televizyonunda ekrana gelen “Bir Umut Yeter” adlı dizinin 6 Ekim Cumartesi günü yayınlanan bölümünde Çerkesler hakkında ‘sütü bozuk’ gibi ırkçı ifadelerin kullanılmasına Çerkeslerden tepki geldi. “Sütü bozuk” tanımı ayrıca cinsiyetçi olması nedeniyle kadınların da tepkisini çekti.

Dizide “Bunun sütü bozuk. Annesi şöförün yeğeniydi, çok güzeldi. Tam bir Çerkes kızı. Kenan Bey ile mercimeği fırına verdiler. Hamile kaldı. Kenan Bey çocuk doğunca alıp annesine yol verdi” repliği yer alıyordu.

Gittikçe çoğalan ümmetçi, milliyetçi ve cinsiyetçi temalı dizilerde, “ötekileştirme” ve farklı olana karşı hakaretamiz söylemler sıklıkla kullanılıyor. Egemen ideolojinin ötekileştirdiği tüm kesimler bu nefret dilinden nasibini alıyor.

***

Milliyetçiliğin temel bileşenlerinden olan “biz” ve “onlar” ayrımı, aynı zamanda ayrımcı ve ırkçı ideolojilerin de kurucu öğelerini oluşturur. Her zaman olumlu nitelikler yükleme yoluyla meşrulaştırılan “biz” tanımının dışında kalan ya da basitçe “yabancı”, “dışarlıklı” ilan edilen toplumsal kesimler ve azınlıklar, “biz”in varlığının zorunlu koşuludur.

Başka bir deyişle, var olan toplumsal ilişkiler ağının sürdürülmesi ve haklılaştırılması için gerekli olan dayanışmanın, birliğin ve hatta homojenliğin kurulması, “bizim gibi” olmayanların varlığını gerektirir.

“Biz” söylemi ancak “bizden olmayanlar” tanımlanırsa anlam kazanacaktır. 

Ayrımcı ve ırkçı dizi repliğine protesto

Kanal D televizyonunda ekrana gelen “Bir Umut Yeter” adlı dizinin 6 Ekim Cumartesi günü yayınlanan bölümünde Çerkesler hakkında ‘sütü bozuk’ gibi ırkçı ifadelerin kullanılmasına Çerkeslerden büyük tepki geldi.

“Tam bir Çerkes kızı”

Dizide “Bunun sütü bozuk. Annesi şöförün yeğeniydi, çok güzeldi. Tam bir Çerkes kızı. Kenan Bey ile mercimeği fırına verdiler. Hamile kaldı. Kenan Bey çocuk doğunca alıp annesine yol verdi” repliği yer alıyordu.

 

 

Sahne kaldırılmadı

Konuyla ilgili kanaldan “Yarattığımız hassasiyet için özür dileriz” ifadelerinin yer aldığı bir açıklama gelse de söz konusu sahne KANAL D resmi sitesinden henüz kaldırılmadı.

***

 

 

“Ana sütü bozuk olmaz”

Kuzey Kafkasya Platformu, “Bir Umut Yeter” dizisindeki Çerkeslere yönelik ifadeleri protesto etti. 21 Ekim’de Kanal D binası önünde yapılan basın açıklamasında dizinin yayından kaldırılması talep edildi.

Platform adına ortak açıklamayı okuyan Nezihe Kayaoğlu, “Dizide, en başta hepimizi dünyaya getiren, yaşamımızın her alanında bizlere kol kanat geren annelerimiz olmak üzere ‘kadınlara’, ‘Çerkes kadınlara’ ve Çerkes Kadınları üzerinden ‘tüm Kuzey Kafkasya halklarına’, ‘sütü bozuk, yanaşma, mercimeği fırına verdi’ gibi, en basit ifadeyle, saygısız, insan onur ve şerefini aşağılayıcı ve ırkçı hakaretler edilmiştir” dedi.

Söz konusu sahnenin yayınlamaya devam etmesine tepki gösteren Kayaoğlu, “Öncelikle Çerkes kadını kimliğine saldırı yapılmış, ağır hakaretlerle dolu sözde senaryo replikleri, tekrar yayınları, internet portalı ve uydu kanalları ile fütursuzca yayınlanmaya devam edilmiştir. Bu yayıncılığın adı; en hafif deyimle sorumsuzluktur ve bir etnik topluluğu inciterek onları kışkırtma amaçlı bir komplodur” diye konuştu.

Dizinin yayından kaldırılmasını istediklerini belirten Kayaoğlu, şunları söyledi: “Çerkes halkına ağır hakaretler içeren, ırkçılık ve aşağılamalarla dolu nefret içerikli replikler için, devletimizin yargı kurumlarını ve RTÜK’ü bir kez daha göreve davet ediyoruz. Bizler, söz konusu dizinin senaristini, yapımcısını ve Kanal D yönetimini, canlı yayında ortak bir basın açıklaması yaparak Çerkes kadınlarından, Çerkes halkından derhal özür dilemeye ve diziyi derhal yayından kaldırmaya çağırıyoruz.”

Açıklamanın ardından Kanal D binasının bahçe kapısına siyah çelenk bırakıldı.

***

KAFFED: “Hukuka ve ahlaka aykırı”

Kanal D televizyon kanalında 6 Ekim 2018 tarihinde yayımlanan “Bir Umut Yeter” dizisinde yer alan bir sahnede Çerkesler bağlamında ayrımcılık ve nefret suçu içeren ifadelerin kullanılması Federasyonumuzda, üye derneklerimizde, derneklerimizin üye tabanlarında ve genel olarak toplumumuz başta olmak üzere duyarlı olan tüm kesimlerde yoğun tepkiye neden olmuştur.

Şekli ve içeriği ile Anayasaya, Türk Ceza Kanunu’na ve diğer ilgili mevzuata aykırılık teşkil eden, aynı zamanda “Sütü bozuk” gibi ırkçı ifadeleri barındıran, seviyesiz, etnik ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gibi aynı zamanda kadına karşı ayrımcılık yasağını da doğrudan ve net bir şekilde ihlal ettiği düşüncesiyle, hukuka ve ahlaka aykırı bu yayın için Federasyon olarak;

Öncelikle üye derneklerimizin yöneticileri ve Yönetim Kurulu üyeleri ile konu detaylı olarak görüşülmüş ve;

1- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından belirlenen “Yayıncılık İlkeleri” ve “Yayıncılık Etik İlkeleri”ne açık aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle RTÜK üyelerine de ulaşılıp konu hakkındaki hassasiyetlerimiz dile getirilmek suretiyle RTÜK’e şikayet yolu ile başvuruda bulunulmuştur.

2- Kanal D Yönetimi’ne bu dizinin yayından kaldırılması başta olmak üzere konu hakkında düşüncelerimizi yansıtan bir şikayet yazısı gönderilmiştir.

3- Üye ve gönüllülerimizin RTÜK ve Kanal D Yönetimi nezdinde bireysel olarak da yoğun başvurular ve şikayetler yapması konusunda çalışmalar başlatılmıştır.

4- Siyasetçilere ve ilgili bürokratlara konu hakkındaki şikayetlerimiz ulaştırılarak TBMM de, ilgili kurum ve kuruluşlarda ve kamuoyunda konunun takip edilmesi için zemin hazırlanmıştır.

Yapılan bu çalışmalar sonucunda konuyu gündemine alan RTÜK, skandal ifadeleri mevzuata aykırı bularak, ayrımcılık ve aşağılama suçlarından dolayı KANAL D’ye Eylül ayı reklam gelirlerinin yüzde ikisi oranında para cezası kesmiştir.

Gelişen süreçte Kanal D Televizyonu yöneticileri KAFFED Genel Başkanı Sayın Yaşar ASLANKAYA’yı telefonla arayarak bu konu hakkındaki üzüntülerini dile getirerek, Kanal D olarak kendisini stüdyoya davet ederek ekranlarda Yaşar ASLANKAYA’nın yanında toplumdan özür dileyeceklerini ifade etmişlerdir.

Yaşar ASLANKAYA ise söz konusu dizinin yapımcısı ile senaristinin başta Çerkes toplumu ve kadınlar olmak üzere tüm kamuoyundan açık ve net şekilde özür dilemesi gerektiğini; bu şekilde özür dileyerek diziyi yayından kaldırmaları gerektiğini, aksi takdirde kendileri ile bir görüşme yapmayacağını bu hususun da takipçisi olmaya devam edeceğini açık bir dille beyan etmiştir.

Kanal yetkililerinin ısrarlı talepleri üzerine KAFFED adına Yönetim Kurulu Üyeleri Sayın Ünal ULUÇAY ve Seyyit POLAT Kanal D’ye giderek yetkililere;

“TV ekranlarından ve sosyal medyadan yayınlanan özür metninin toplum tarafından kabul edilemeyecek kadar yetersiz olduğu, toplumun talepleri doğrultusunda bir özrün dilenmesini ve söz konusu diziyi de yayından kaldırmaları gerektiği” net olarak bir daha vurgulanmıştır.

Bu durum üzerine Kanal D Genel Müdürü Sayın Murat SAYGI, KAFFED YK Üyelerine, hem Kanal D ailesi adına hem de MF Yapım, senarist Melis CİVELEK ve oyuncular adına özürlerini iletmiştir. Ayrıca yeni bir özür metnini sosyal medyadan yayınlamıştır. Ancak, canlı yayında özür dilenmesi hususu çeşitli gerekçeler öne sürülerek hayata geçirilmemiştir. Konuya ilişkin Kanal D tarafından verilen haberlerde de bu görüşmedeki eleştirilerimiz ve taleplerimiz yansıtılmamıştır.

Bu konuya ilişkin tavır ortaya koyan yetkililere, kurumlarımıza, Sivil Toplum Kuruluşlarımıza ve duyarlı halkımıza da ayrıca teşekkür ediyoruz.

Konuya ilişkin gelişmelerin takipçisi olmaya devam edeceğiz.

Kafkas Dernekleri Federasyonu

 

***

“Özür dilensin”

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Parti Meclisi Üyesi, Kahramanmaraş Milletvekili ve RTÜK eski üyesi Ali Öztunç bir açıklama yaparak kanal yöneticileri ile dizinin yapımcısı ve senaristini özür dilemeye davet etti.

Basın Açıklaması

Kanal D Televizyonunda 6 Ekim 2018 Cumartesi Günü yayınlanan “Bir Umut Yeter” adlı dizide Çerkeslere ve kadınlara yönelik olarak kullanılan ayrımcı dil başta Çerkes yurttaşlarımız ve kadınlarımız olmak üzere toplumun pek çok kesiminde infiale neden olmuştur. Halkımız ve Sivil Toplum Kuruluşlarımız konuyu çeşitli kanallardan gündeme taşımış, RTÜK ve Kanal D başta olmak üzere ilgili kurumlara şikâyetlerini yoğun bir şekilde resmi kanallardan bildirmişlerdir.

Çerkeslerin ülkemizde en yoğun nüfusa sahip olduğu şehirlerden birisi olan Kahramanmaraş’ın milletvekili olarak bu dizide kullanılan ayrımcı dilden ve yakışıksız üsluptan ben de son derece rahatsız oldum. Dizide kullanılan “sütü bozuk” tabiri ırkçı ve arkaik bir tabirdir. Bunu üstelik bir etnik kimlikle ilişkilendirerek ve bunun yanı sıra bir de kadın kimliği ile ilişkilendirerek kamusal alanda yapılan bir televizyon yayınında kullanmak hiçbir şekilde kabul edilebilecek bir durum değildir.

Çerkes Halkı ülkemizin saygın bir parçasıdır. Medeni ölçütlerde de örnek toplumsal yapıları ile her zaman komşu ve akraba halklar tarafından takdir edilen bir halktır. Ülkemize her dönem siyasette, sanatta, sporda, kültürde ve edebiyatta önemli katkılarda bulunmuş ve ülkemizin gelişimine her zaman omuz vermişlerdir. Herkesin ama özellikle de toplumun tüm kesimlerine ulaşabilen medyanın bu konularda çok daha özenli davranması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak isterim.

Kanal D televizyonunun yöneticilerini ve dizinin yapımcı ve senaristini kullandıkları bu çirkin ve ayrımcı dil nedeniyle daha fazla gecikmeksizin başta Çerkes vatandaşlarımız ve kadınlar olmak üzere incittikleri herkesten samimi bir şekilde özür dilemeye ve bir daha tekrarlanmaması konusunda gerekli hassasiyeti göstereceklerini taahhüt etmeye davet ediyorum. Çerkeslerin güzel bir örfü vardır birisi haksızlığa uğradığında onun hakkını kendisine bırakılmadan başkalarının savunması gerekir. Çerkes dostu bir milletvekili olarak bu konuda hem kendi adıma hem de partimiz adına Çerkes vatandaşlarımıza yönelik bu tür mesnetsiz itham ve davranışlara net bir şekilde tavır alacağımı bu vesileyle bir kez daha tekrarlıyorum.

***

KANAL D Açıklaması

Kanal D ekranımızda, 6 Ekim 2018 Cumartesi akşamı yayınlanan Bir Umut Yeter isimli dizimizin 2.bölümünde, Çerkes vatandaşlarımızın tepkisine sebep olan hususlar bulunduğunu kamuoyundan öğrenmiş bulunuyoruz.

Konu incelendiğinde; bir kasıtla yapılmamış, tesadüfen bağımsız diyalogların birbiriyle illiyetli olduğu ve Çerkes vatandaşlarımızı hedef aldığı izlenimini verdiğini gelen tepkilerden anlamış bulunuyoruz.

Kanal D ve MF Yapım ailesi, senaristimiz Melis Civelek ve tüm oyuncularımız olarak hiçbir vatandaş ayrımı yapmadan tüm Türkiye’yi sevgi ve saygıyla kucakladığımızı belirtmek isteriz.

Konuyla ilgili tüm Çerkes vatandaşlarımız ve ilgili derneklerden, istemeden ve gözden kaçarak yarattığımız hassasiyet için özür dilemeyi borç biliriz.

Kamuoyuna Duyurulur.