01 Temmuz 2017, Cumartesi

29 Mayıs Megrel Dil Günü

29 Mayıs 2017 günü, Zugdidi ressamlar galerisinde Megrel Dil Günü kutlandı. Megrelce şiirlerin okunduğu ve şarkıların söylendiği kutlamaya çok sayıda Megrel aktivist katıldı. Katılımcıların anadilleri Megrelce yaptıkları konuşmalarda, Megrelce, Lazca ve Svancanın tehlike altında olduğunu ifade ettiler. Radioatinati.ge adlı siteden çevirttiğim bu haber aslında epey ilginç. İlginç çünkü 1990’lardan bu yana Gürcistan sınırları içerisinde Megrelce için herhangi bir harekete tanık olmamıştım.

Gürcistan resmi ideolojisi, Lazcayı bir dil olarak kabul etmediği gibi, Megrelceyi de dil olarak kabul etmiyor ve Gürcücenin bir şivesi olarak görüyor. İdeoloji, özellikle halka yönelik Megrelce yapılan yayınlara sempati ile bakmıyor. 2008 yılında Zugdidi’de tanıştığım Abazistan muhaciri şair Ramaz Kuprava‘nın yayınladığı Mapşalia (Güvercin) adındaki şiir dergisi de hoş karşılanmamıştı. Artık aramızda olmayan Ramaz Kuprava’nın aktarımına göre, Tiflis’ten açılan bir telefon “kitap neyse ama dergi olmaz.” demişti.

Gürcistan’daki en küçük dil hareketi doğrudan “bölücü” olarak damgalanıyor ve “Rus ajanlığı” ile suçlanıyor. Neredeyse her aydın ve sanatçının birbirini tanıdığı ülkede “makul kabul edilenin” dışında en ufak bir harekette bulunmak mutsuz olmanız için yeterli bir sebep. Tabii ki, Türkiye’de Lazca üzerine yapılan çalışmaları da beğeniden çok kuşku ile izlediklerini söylemek çok da yanlış olmayacaktır.

Hal böyle olunca dil, kültür meseleleri ile uğraşan Türkiyeli Lazlarla Gürcistanlı Megrellerin yakınlaşması, kültürel alışverişte bulunması kolay olamıyor…

Meselenin kökleri oldukça derinlerde. Aslında, Gürcistanlı aydınlar Lazları yeterince tanımıyor ya da kulaktan duyma biliyorlar. Lazların da, kendilerinin “Megrel’den dönme” oldukları bilgisinden çok daha fazlasını bildiklerini sanmıyorum. Kısaca algı ve önyargılar üzerinden ilişkiler biçimleniyor.

Gelelim “Samegrelo Halk Hareketi’nin” organize ettiği Megrel Dil Günü etkinliğine. Başta da belirttiğim gibi, Megrel Dil Günü kutlaması bizim açımızdan yeni ve aynı zamanda zengin bir merak kaynağı. Radioatinati.ge sitesinden bana ulaşan çeviriyle devam edelim…

Samegrelo adlı “Halk Hareketinin” yöneticisi Zurab Kvaratsxelia yaptığı konuşmada, “Megrel Dil Gününün kutlaması ana dilin korunması için daha çok insanın ilgilenmesine hizmet ediyor. Ayrıca, otoritelere tekrar hatırlatıyorum ki, Megrelcenin korunması Gürcü devleti için öncelikli olmalıdır, zira Megrel dilinin yok olması anayasayla korunmuş Gürcü dili için de tehlike yaratmaktadır.” dedi.

Zurab Kvaratsxelia, “Böyle devam ederse, bir kaç on yıl sonra Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri yok olur. Ümit ediyorum ki, toplumun büyük kısmı ve iktidar sorunun ciddiyetini anlayıp gerekli yasaları çıkaracak ya da gerekli mekanizmaları yaratarak bu dillerin koruması için garanti oluşturacaktır.'' şeklinde konuştu.

Kvaratsxelia, Megrelcenin koruması ve geliştirilmesi konusunda yardımcı olabileceklerini hükümete ve yetkililere yıllar evvel ifade ettiklerini ancak olumlu bir cevabın alınamadığını belirtti.

Megrel Dil Gününe katılanlar, bahsedilen sorunların çözümünde çalışacak olağanüstü komisyon kurulması önerisinde bulundular.

Yazar Giorgi Siçinava yaptığı konuşmada, “Bugün aile çevresinde bile ana-babalar çocuklarla nadiren Megrelce sohbet ediyor. Bu yüzden de Megrel çocuklarının çoğu ana dillerini hiç konuşamıyor ya da kötü konuşuyor. Bu da dikkat edilmesi gereken bir sorundur.” ifadelerini kullandı.

Katılımcılar, çocuklara erken yaşta Megrelce öğretilmesi ve böylece ana dillerine yabancılaşmalarının önüne geçilmesi, kreşlerde ve okullarda Gürcüceye paralel olarak Megrelcenin de kullanılması gerektiğini belirtiler. Ayrıca, pek çok insanın Megrelce sohbet etmekten utanıp çekindiğini ve bunun da ayrı bir sorun yaratığını vurguladılar.

Megrel Dil Günü kutlamalarına katılmak üzere özel olarak Zugdidi’ye gelen, merkezi Almanya’da bulunan Lazebura Derneği’nin eski başkanı Mahir Yıldız, “Aynı sorun Türkiye’de de yaşanıyor ve Lazcanın korunması için çalışmalar yapılıyor. Lazcanın okuma-yazma kitapları ve başka ders materyallerinin bulunmayışı, öğrenilmesine de engel oluyor.” dedi.

Yıldız, “Bizim ortak tarihimiz Kolhis tarihidir. Megrelya’da belli sorunlar olduğunu fark ediyorum. Gençler Megrelce konuşuyor ama 30-40 yıl sonra ne olacağını bilmiyoruz. Megrel dili ölebilir. Eğer biz birlikte Megrel ve Lazlar bir şey yapamazsak birbirimizi kaybederiz. İki taraflı gidiş gelişlerde fayda var.” dedi.

Kutlamalara Samegrelo-Yukarı Svanetya vali yardımcısı Laşa Gvasalia da katıldı. Gvasalia’ya göre kendi dilini insanlardan daha iyi hiç bir yasa koruyamaz.

Gvasalia, “Bu nedenle, ilk önce, dilimize özenle davranmalıyız, Megrelce konuşmalıyız. Çocuklarımıza öğretirsek ve Megrelce sohbet etmekten utanmazsak Megrelce korunmuş olacaktır. Anayasa, dilin gücünü belirlemez, dilin gücünü halk belirler.” diye konuştu.

Megrel Dil Günü, Zugdidi ve Samegrelo’nun başka bölgelerinde de 2013 yılından itibaren kutlanıyor. 29 Mayıs, Megrel dilbilimci Mamanti Dzadzamia’nın doğum gününe denk geldiğinden özellikle bu tarih seçildi.

Megrel Dil Günü kutlamalarına katılanlar, yok olma tehlikesi altında bulunan Megrel dilini korumak için daha çok insanın konuyla ilgilenmesi gerektiğinin altını çizdiler.

Gelecekte Lazca ve Megrelce için ortak bir dil günü belirlenebilmesi ve birlikte kutlamalar yapılabilmesi dileğiyle…

Kaynak: http://www.radioatinati.ge/regioni/article/61142-megruli-enis-dghe-da-megrul-enaze-gamarthuli-shekhvedra-art-galereashi-video.html

 

Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.