“Boyun eğ Kafkasya, Yermolov geliyor!”

Rusya tarihinin önemli dönemlerini hatırlatmayı amaçlayan “Rusya-Benim Tarihim” adlı proje kapsamında zalim general Alexei Yermolov’un posterlerini

Rusya tarihinin önemli dönemlerini hatırlatmayı amaçlayan “Rusya-Benim Tarihim” adlı proje kapsamında zalim general Alexei Yermolov’un posterlerinin Moskova metrosu vagonlarına asılması Kafkasyalıların tepkisini çekti. Kafkasya halklarının celladı Yermolov’un posterlerinin birinin üst kısmında “Boyun eğ Kafkasya, Yermolov geliyor!”, bir diğerinde ise "1818’de Çeçenya fethedildi, 1822’de Kabarda bastırıldı, 1824’de asi Abhazlara seferler düzenlendi” gibi açıklamalar yer aldı.

Alexei Yermolov, 1812 Büyük Vatanseverlik Savaşı kahramanlarından sayılsa da Kafkasya halkları onu Kafkasya savaşının acımasız celladı olarak kabul ediyor.

Moskova metrosundaki Yermolov posterinin Kafkasyalılar tarafından nasıl algılandığı konusunda Karaçay-Çerkesli insan hakları aktivisti Ruslan Kambiev, İnguşetya Gençlik Örgütleri Koordinasyon Konseyi Başkanı Bagaudin Hautiev ve Dağıstanlı tarihçi Zurab Hajiyev’e sorular yönelttik.

-Moskova metrosuna Alexei Yermolov’un posteri asıldı ve üst kısmında “Boyun eğ Kafkasya, Yermolov geliyor” sözleri yer aldı. Bu konuda ne düşünüyorsunuz? Sizce kim, hangi amaçla Yermolov’un tanıtımını böylesine üst seviyede yapıyor?

Ruslan Kambiev: Yermolov bazılarına göre mükemmel bir komutanken bazılarına göre zalim bir tiran ve savaş suçlusudur, bunun hükmünü tarih ya da tüm tarihsel olayların gerçek şahidi Tanrı versin.

Kafkasya cumhuriyetlerinin Yermolov algısı kesinlikle negatiftir. Dahası, Yermolov’un Kafkasya’daki savaşı adil yönetmediğini ve sivil halkı yok ettiğini ispat eden birçok tarihi kaynak var. Rehineler için toplama kampları kurulmuş ve tüm köyler kadın, çocuk ve yaşlılarıyla birlikte yakılarak yok edilmiştir. Yermolov’dan sadece yerli halk nefret etmemiştir, bu konuda onunla aynı dönemde yaşayanların yaptığı yorumlar da vardır. Yermolov için 1. Alexander, “Yermolov’un kalbi çizmesi kadar kara”, 1. Nicholas ise “Ermolov’a hiç güvenmiyorum” ifadesini kullanmıştır.

Mareşal Barclay de Tolly ise Yermolov’u ‘saygın ama sahte ve düzenbaz’ diye tanımlamıştır.

Onu değerlendirmek için bir başka ölçüt ise kütüphanesindeki kitapları Moskova Üniversitesi’ne satmış olmasıdır. Kütüphanenizdeki kitapları hediye edebilirsiniz ama satmazsınız.

Bagaudin Hautiev: Yermolov’u kahramanlaştırmak adına atılan ilk adım değil bu… Metroda bir reklam afişi gibi kullanılmış, oysa daha önce devletin en üst düzeyinde farklı girişimlerde de bulunulmuştu.

Her şeyden önce bu tip girişimler milliyetçi görüşü coşturur ve Kuzey Kafkasya halklarına uygulanan otoriter politika, seçmenlerin oylarıyla haklı çıkartılmış olur.

Yermolov Kuzey Kafkasya halklarına yönelik insanlık dışı ve zalim politikaları ile bilinir, kadın ve çocuklara bile acımamıştır, bu durum hakkında ne düşünmem lazım? Kullandığı yöntemler Hitler’in yöntemleriyle karşılaştırılabilir. Bir Rus, Hitler’in yaptıklarını faşizm olarak nitelendiriyorsa binlerce köyü yakan Yermolov’un yaptıklarını nasıl betimlemek gerekir?

Zurab Hajiyev: Şüphesiz ki şoke edici bir durum. Böyle posterler asmak etnik nefreti körükler. Birçok kronik sorunla boğuşan Kafkasya’nın da (ki o sorunların büyük bir kısmı Yermolov yüzündendir) dahil olduğu çokuluslu bir ülkede bu tip posterler asmak ideolojik bir sabotajdır.

-Cumhuriyetlerinizdeki insanların Yermolov’a yaklaşımı nasıl? Halk bu haberi öfke ile mi karşılar ya da ilgisiz mi kalır?

Ruslan Kambiev: Tartışmalı bir figüre kitlesel düzeyde böylesine payeler verilmesi, çokuluslu bir ülkede halkların birliğine ve etnikler arası ilişkilerin kaynaşmasına katkı sağlamaz.

Etnikler arası saygıyı inşa etmek ve ortak bir vatandaşlık kimliği sağlamak için mücadele ediyorsak, metro vagonlarına böylesi posterler asmanın, Wilhelm Goering ya da Rudolf Hess gibi faşist generallerin posterlerinin İsrail’de sergilenmesinden hiçbir farkı yoktur. Kafkasya’daki çarlık generallerinin anıtlarından bahsetmiyorum bile…

Böylesi posterler yerine Musa Manarov gibi bir astronotun ya da büyük şair Resul Hamzatov’un posterlerinin asılmasının zamanı hiç gelmeyecek mi?

Bagaudin Hautiev: İnguşetya halkının Yermolov’a ilişkin olumsuz düşüncelere sahip olduğu aşikar. Puşkin’in bir şiirinden alınan bu tip sloganlar çokuluslu Rusya’ya uygun değil.

Dağıstan’da katıldığım konferanslardan birinde Resul Hamzatov’un bir şiir kitabını vermişlerdi. Şiirlerinden birinde Puşkin’in “Boyun eğ Kafkasya, Yermolov geliyor” dizelerine karşılık olarak yazdıklarını okumuştum.

Zurab Hajiyev: Yermolov, Dağıstan’da da köyleri yaktı, binlerce insan topraklarından atıldı. Kendisinin “korku dersleri” diye adlandırdığı zalim eylemlerini kadın ve çocuklara da uyguladı. Miatli, Ulluaya, Dadayurt, Aksai, Başlı gibi köy ve şehirlerin tümü yerle bir edildi. (onkavkaz.com)

Çeviri: Serap Canbek

Not: Kısaltılmıştır.